محوریت قهرمانان زن در قصه های عامیانه

Authors

حسین بیات

abstract

در بسیاری از آثار روایی، دو نیروی زور و نیرنگ عامل پیش برندة داستان را تشکیل می دهند. بررسی و مقایسة قصه هایی که درگیری نیروهای خیر و شر در آن ها بر سر رسیدن به معشوق است، نشان می دهد که در این آثار، معشوق هرچند در ظاهر به نفع قهرمان عمل می کند، در زیرساخت روایت با زیرکی و تزویر، درگیری نیروهای متضاد را به سود خویش هدایت می کند. در چنین قصه هایی، شخصیت مرکزی داستان، نه شاهزادة شجاع و نه دیو بدطینت، بلکه معشوقی است که در جستجوی ازدواج با شایسته ترین قهرمان داستان و صاحب فرزند شدن از اوست و در این راه، با وجود ناتوانی جسمی ظاهری، با استفاده از جلوه های گوناگون نیرنگ همچون پنهان کاری، افسون گری های زنانه و عوامل جادویی و حتی گاهی با به خدمت گرفتن ضدقهرمان های داستان، سیر رخدادها را به سوی پایان دلخواه خویش هدایت می کند. این مقاله با بهره گیری از دیدگاه های صاحبنظران در خصوص این ساختار بنیادین، تعداد چهل افسانة عامیانة فارسی را بررسی و مقایسه می کند و با ارائة شواهد مختلف نشان می دهد که چنین زیرساخت مشترکی نشان دهندة دغدغه های ذهنی زنان در دوران پدرسالاری است و زنان در جایگاه راوی یا شنوندة این قصه ها، آرزوهای دست نایافتنی و زندگی رؤیایی و شیرینی را که در زندگی واقعی معمولا از آن محروم بوده اند، در سرگذشت قهرمان زن داستان در جهان خیالی قصه متجلی کرده اند. با توجه به وجود این ویژگی در رمانس ها و داستان های کهن، این قصه ها احتمالا ریشه در ساختارهای روایی کهنی دارند که می توان پیشینة آن ها را تا اساطیر مربوط به دوران مادرتباری، دنبال کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقدی بر مقاله «محوریت قهرمانان زن در قصه های عامیانه»

در مقاله محوریت قهرمانان زن در قصه های عامیانه که در شماره یازدهم و دوازدهم فصلنامه نقد ادبی منتشر شده است، نکته هایی به اشتباه درباره کتاب طبقه بندی قصه های ایرانی نوشته آقای اولریش مارزلف آمده است. در این نقد تلاش شده که محققان و قصه شناسان به تفاوت دسته بندی های رایج قصه توجه کنند. چنانکه دو نوع اصلی برای طبقه بندی قصه ها در جهان وجود دارد، یکی بر اساس موضوع و درونمایه های قصه ها که بر مبنای...

full text

نقدی بر مقالة «محوریت قهرمانان زن در قصه های عامیانه»

در مقاله محوریت قهرمانان زن در قصه های عامیانه که در شماره یازدهم و دوازدهم فصلنامه نقد ادبی منتشر شده است، نکته هایی به اشتباه درباره کتاب طبقه بندی قصه های ایرانی نوشته آقای اولریش مارزلف آمده است. در این نقد تلاش شده که محققان و قصه شناسان به تفاوت دسته بندی های رایج قصه توجه کنند. چنانکه دو نوع اصلی برای طبقه بندی قصه ها در جهان وجود دارد، یکی بر اساس موضوع و درونمایه های قصه ها که بر مبنای...

full text

بررسی نقش و جایگاه زن جنوب در قصه های عامیانه (گپ شو)(جامعه مورد مطالعه: قصه های عامیانه شهرستان لامرد)

در این مقاله نقش و جایگاه زنان و مردان در قصه های عامیانه (گپ شو) شهرستان لامرد با استفاده از نظریه ی نقش پارسونز مورد بحث قرار گرفته است. از میان مجموع قصه های عامیانه موجود در فرهنگ مردم این شهرستان 60 گپ شو انتخاب و با استفاده از روش فراتحلیل، مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش سعی شده قصه های نقل شده از افراد بالای 50 سال مورد استفاده قرار گیرد. هدف این بررسی در وهله نخست، آشنایی با قصّه ه...

full text

فانتزی در قصه های عامیانه ی هرمزگان

فانتزی در لغت به معنی وهم و خیال است و در ساختار ادبی گونه ای است؛ که از عناصر خیالی و غیر واقعی در آن به عنوان درون مایه ای اصلی استفاده می شود . آثاری که از واقعیت به دور است و با پناه بردن به نیروی تخیل ، رویا ، خواب و خیال سعی دارد، تصویر ذهنی شگفت انگیز و نا آشنا را قانونمند جلوه دهد. هرمزگان به عنوان یکی از نواحی سرزمین کهن و متمدن ایران از نظر قصه های عامیانه پر بار و غنی است ، اگر چه نو...

full text

زن در قصه های عامیانه ی آذربایجان

فولکلور یا دانش عامه از بارزترین جلوه های فرهنگی هر قوم است؛ این دانش به مثابه تابلویی است که طرح ها و رنگ های فرهنگ و سنت یک قوم را به نمایش می گذارد. قصه های عامیانه یکی از زیرمجموعه های این دانش محسوب می شود؛ دانشی که سعی دارد از پس عادی ترین و ساده ترین عناصر یک قوم به درونی ترین لایه های آن نفوذ کرده، به تجزیه و تحلیل آن ها بپردازد. این تحقیق سعی دارد با مطالعه ی قصه های عامیانه ی آذربایجا...

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه نقد ادبی

Publisher: دانشگاه تربیت مدرس

ISSN 1735-000X

volume 3

issue شمارۀ 11 و 12 2011

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023